Mae ymweliadau rhithwir ag amgueddfeydd wedi dod yn fwyfwy poblogaidd, yn enwedig yn ystod y pandemig, lle roedd y cyfyngiadau symud yn cyfyngu ar deithio a mynediad corfforol i lefydd diwylliannol. Mae’r Amgueddfa Prado, sydd wedi’i leoli yn Madrid, wedi arloesi drwy gyflwyno taith rithwir o’r casgliad celf, sy’n rhoi cyfle i ymwelwyr archwilio’r casgliad enfawr o gelf heb adael eu cartrefi. Mae hyn yn cynnig manteision sylweddol o ran hygyrchedd, gan ganiatáu i unrhyw un o unrhyw le gael mynediad at drysorau diwylliannol.
Er bod llawer o ymwelwyr yn canmol yr ymagwedd arloesol hon, mae dadleuon yn codi ynghylch gwerth y profiadau rhithwir hyn cyferbyniol â’r profiadau corfforol. Mae rhai yn dadlau bod angen mwy o agorediad o ran data a thechnoleg i alluogi datblygwyr annibynnol i greu profiadau personol eu hunain. Yn wir, mae prosiectau fel hyn, sy’n aml yn cael eu hariannu gan gynlluniau adfer economaidd, yn cyflwyno cyfleoedd ond hefyd yn codi cwestiynau am bwy sy’n elwa o’r buddsoddiadau hyn.
Mae’r defnydd o VR (Virtual Reality) yn dod yn gyffredin mewn llawer o sectorau, gan gynnwys gwerthiannau eiddo tiriog a hyd yn oed mewn sefydliadau addysgol. Fodd bynnag, mae’n hanfodol bod y technolegau hyn yn cael eu defnyddio i atgyfnerthu nid yn unig profiad y defnyddiwr, ond hefyd i gadw a diogelu treftadaeth ddiwylliannol i genedlaethau’r dyfodol. Mae technoleg fel ‘Second Canvas’, a ddefnyddir yn y Prado, yn enghraifft o sut y gall technoleg gynorthwyo mewn cyflwyno gwrthrychau diwylliannol mewn ffordd sy’n hygyrch ac addysgiadol.
Tra bod cynhwysiant o ran technoleg ddigidol mewn amgueddfeydd yn amlwg yn gam cadarnhaol, daw hefyd â heriau newydd. Mae sgiliau digidol a mynediad at dechnoleg yn ddau faen tramgwydd posibl, gyda rhai yn pryderu nad yw profiadau rhithwir yn cyfateb i’r trochi a gynigir gan ymweliadau corfforol. Er enghraifft, mae gweledigaethau artistig fel paentiadau’n dibynnu’n drwm ar sut mae golau’n adlewyrchu oddi ar arwynebau, rhywbeth na ellir ei efelychu’n llwyr mewn fformat digidol.
O ystyried hyn, gall y dull digidol hwn o archwilio treftadaeth ddiwylliannol fod yn fwy cynhwysol, gan ganiatáu i’r rhai nad ydynt yn gallu ymweld â lleoliadau oherwydd cyfyngiadau corfforol neu ariannol i gael profiadau diwylliannol gwerthfawr. Mewn gwirionedd, mae’n hanfodol bod datblygwyr teganau rhithwir ac amgueddfeydd yn gweithio gyda’i gilydd i sicrhau bod y profiadau hyn yn parhau i ddatblygu mewn ffordd sydd yn teg ac yn gynaliadwy.
Ymhellach, wrth i ni archwilio’r cyfleoedd a ddarperir gan dechnolegau newydd, rhaid inni hefyd ystyried pwysigrwydd cadwraeth. Os yw amgueddfeydd yn trosglwyddo’n fwyfwy tuag at lwyfannau digidol, sut allwn ni sicrhau bod yr elfennau hyn yn parhau i fod yn rhan o’n treftadaeth gyffredin? Er bod y symudiad tuag at fwy o hygyrchedd yn bositif, mae’r angen i gadw’r mwynder a’r bywiogrwydd a geir mewn profiadau uniongyrchol yn parhau’n her.
Leave a Reply